zeer oude intocht beelden

• 

  Eric

  17-11-2006 11:34

  Amsterdam heeft al heel lang een bijzondere relatie met Sinterklaas. Met gepaste trots meldt de gemeentesite van A'dam dan ook dat de eerste introcht van de Sint in A'dam plaatsvond (1934), dat het eerste sinterklaasliedje geschreven is door een Amsterdammer (J.P. Heije; zie de maan schijnt..) en dat de (“moderne”) vormgeving van het feest bedacht is door een Amsterdammer (J. Schenkman)

  De site van het gemeentearchief van A'dam laat wel heel oude beelden zien van een intocht (polygoonbeelden uit de jaren '30)

  Voor de liefhebber: http://gemeentearchief.amsterdam.nl/schatkamer/300_schatten/vreemdelingen/intocht_sinterklaas/index.nl.html

  Rapporteren
• 

  bert van gelder

  17-11-2006 14:37

  Eric,

  Inderdaad een heel erg leuk filmpje !

  Dat Amsterdam de oudste Sinterklaas-intocht van heel Nederland zou hebben, geldt mogelijk wél als de Gemeente bedoelt dat zíj de eerste gemeente was die het initiatief genomen en het geld beschikbaar gesteld heeft voor de organisatie. Het geldt zeker níet als bedoeld zou worden dat de oudste intocht in Nederland van de Sint in Amsterdam plaatsgevonden zou hebben.

  In andere plaatsen was de Sinterklaas-intocht een particulier initiatief of een initiatief van bijvoorbeeld studenten-verenigingen en die waren veel vroeger dan 1934. In Brabant zou er al - volgens overlevering van de Brabanders zélf - rond het jaar 1810 in sommige plaatsen een Sint op een paard door het dorp hebben rondgereden.

  De tekeningen in de eerste druk van ‘ Sint Nicolaas En Zijn Knecht ’ van Schenkman líjken te suggereren dat Uitgever Bom zijn drukplaten van elders had overgenomen; bijvoorbeeld van een centsprenten-drukker uit Brabant, België of Frankrijk . Schenkman zou dan bij al reeds bestaande prenten een Nederlandse / in het Nederlands-vertaalde tekst hebben geschreven.

  Als deze mogelijkheid de juiste is, zou Schenkman grotendeels als vertaler zijn opgetreden, waarbij zijn eigen inbreng dan is dat hij de Sint níet langer uit de hemel laat neerdalen, maar uit een andere exotische locatie, namelijk Spanje naar Nederland laat komen.

  Rapporteren
• 

  Eric

  17-11-2006 15:06

  Dag Bert,

  Je hebt gelijk. Nu je het zegt (schrijft..) bedenk ik dat ik eerder teksten heb gezien die wijzen op een georganiseerde aankomst in Brabant. Jaren geleden had ik ooit de ambitie een boekje te schrijven. Ik zal nog eens kijken of ik kan vinden waar die vermeende aankomst in Brabant was.

  Je interpretatie m.b.t. de herkomst van prenten en teksten van Schenkman zijn erg boeiend. Bedankt voor je reactie.

  Rapporteren
• 

  bert van gelder

  17-11-2006 22:24

  Eric,

  Mogelijk heb je over die vermeende aankomst gelezen in Gerard Rooijakkers ‘ ’ Eer en Schande, Volksgebruiken in het oude Brabant ', Nijmegen 1995 . Daar staat op pagina 91 een hele beschouwing, waarbij met name Eindhoven en Oss worden genoemd.

  Schenkman was een uiterst middelmatig broodschrijver, wiens overige werken allemaal vertalingen of bewerkingen uit het frans en duits zijn. Het lijkt mij daarom zeer twijfelachtig dat hij de ‘ uitvinder ’ van het moderne sinterklaasfeest zou zijn.

  Het antwoord op de vraag of hij dat wél of níet is, is waarschijnlijk alleen te vinden in de notulen van de Afdeling Amsterdam van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen.

  Schenkman was daar lid, evenals Heije en Viotta. Waarschijnlijk wist alleen Viotta toentertijd in die club voldoende van de muziekgeschiedenis om het Menuet uit de Haffner Serenade van Mozart als melodie te kunnen aanwenden om ‘ Zie ginds komt de stoomboot ’ te toonzetten.

  Rapporteren
• 

  Eric

  19-11-2006 23:12

  Tjonge bert, Ik krijg haast, met al deze informatie, weer opnieuw zin om aan dat boekje te beginnen. Maar goed, “Eer en schande” ken(de) ik niet. Mijn bron was destjds een gemeentearchief. Thans overigens prachtig digitaal samengekomen in: Thematis erfgoed portaal.

  Bepaalde bronnen laten ook prenten zien van de intocht van Sinterklaas uit de 17e eeuw, met een naar mijn oordeel, typische hollandse architectuur op de achtergrond. Dergelijke prenten werden op zgn. Nicolaasmarkten gekocht voor kinderen, die ze dan kennelijk inkleurden.

  Dat je door je analyse Schenkmans rol, als zou hij verantwoordelijk zijn voor de huidige vormgeving van het Sinterklaasfeest, relativeert, is natuurlijk interesant. Als je analyse juist is, is wat dat betreft de betekenis van Jan Schenkman ietwat overschat.

  Aardig is ook dat sommige sinterklaasliedjes ondersteund worden door de melodie van oorspronkelijk Duitse volksliedjes. Er is over dit onderwerp een buitengewoon aardig boekje verschenen: “O kom er eens kijken”. (de namen van de auteurs ben ik even kwijt)

  Overigens kwam ik op mijn “bronnenspeurtocht” ook het blad (slechts de digitale kaft) “Traditie” tegen, met in de winteruitgave van 1998 het artikel: Makkers staakt uw wild geraas. Van een bekend auteur!

  Wederom, hartelijk dank voor je bijdrage.

  Rapporteren
• 

  bert van gelder

  20-11-2006 13:13

  Eric,

  Aarts & Van Etten baseren zich in ‘ O, Kom er eens kijken ’ op:

  * Mijn aantekeningen in het Sinterklaas-liedboek ‘ Makkers staakt uw wild geraas ’, Purmerend 1995 , en

  * Van Benthem's boek ‘ Sint-Nicolaasliederen ’, Amersfoort/Leuven 1991 .

  Van Benthem noemt het Duitse liedje ‘ Im Märzen der Bauer die Rösslein einspannt ’ als melodie van ‘ Zie ginds komt de stoomboot ’.

  Mogelijk terecht, maar vervolgens plaatst hij die overname in de naar mijn mening volstrekt-verkeerde tijd, namelijk ná 1912.

  Veel aannemelijker is dat Mozart al in 1776 (de voorloper van) dat volksliedje als uitgangspunt nam voor zijn, in mijn vorige bericht genoemde, ‘ Menuet ’ en dat - bijvoorbeeld - Viotta deze Haffner Serenade van Mozart in de Amsterdamse muziekwereld bekend had gemaakt.

  De interpretatie van Van Benthem dat éérst de tekst bestond en dat daar zestig jaar later een melodie bij gevonden werd, lijkt mij niet aannemelijk.

  Overigens is - als je je plan doorzet om een boekje te schrijven - een aanrader om eerst Werner Mezger's ‘ Sankt Nikolaus zwischen Kult und Klamauk ’, Ostfildern 1993 te lezen. Dat boek was vorig jaar al afgeprijsd tot 20,- Euro.

  Áls je over de Sinterklaasviering in Nederland schrijft, kom je er niet omheen de Nederlandse viering te plaatsen in een Europese traditie, die sommige streken van Duitsland, Duitssprekend België en de Elzas in Frankrijk omvat.

  Ik hoop dat je je voornemen waar maakt !

  Rapporteren